◄ Vorige pagina Dit artikel is verdeeld over achttien webpagina’s. Volgende pagina ►
Disclaimer |
De filatelie van het tsaristische Estland Er waren al stempels in de Zweedse tijd, rond 1700. Van het stempel van Pernau zijn er ongeveer tien bekend, van dat van Reval misschien dertig. Het eerste Russische stempel (Sint-Petersburg) kwam in gebruik in 1765; de eerste Estische stad met een eigen stempel was Dorpat in 1796 (afbeelding 12).  |
■ Afbeelding 12. Brief van Dorpat naar Pernau, 3 december 1819
Deze eerste stempels waren langstempels met alleen de plaatsnaam. Later volgden andere typen: tweeregelige langstempels met de plaatsnaam en een datumaanduiding, soms in een kastje, en ook ronde stempels met plaatsnaam en datumaanduiding (afbeelding 13). De plaatsnaam kon met Latijnse of met cyrillische (‘Russische’) letters zijn gespeld, of zelfs met allebei.
■ Afbeelding 13. Brief van Dorpat naar Randen (Estisch: Rannu), 20 juli 1849. De plaatsnaam in Latijnse en cyrillische letters
Met de introductie van de postzegels op 10 december 1857 kwamen eerst puntstempels met een nummercode in gebruik (afbeelding 14). Na 1860 werden ze vervangen door enkelringstempels met uitsluitend cyrillische letters (afbeelding 15). Vanaf 1903 werden deze weer vervangen door dubbelringstempels (afbeelding 16).
■ Afbeelding 14. Brief van Dorpat naar Riga, 1 september 1862. De postzegel is vernietigd met het nummerstempel 393 van Dorpat
 |
 |
■ Afbeelding 15. Het
enkelringstempel van Pernau. De tekst bovenin betekent ‘Pernov,
g(ouvernement) Lijfl(and)’; de tekst onderin ‘Post- (en)
telegr(aaf)kant(oor)’ |
■ Afbeelding 16. Lokale
prentbriefkaart Taiwola (Estisch: Taheva), 12 april 1908. De postzegel is
beschadigd, maar het dubbelringstempel is schitterend |
Een Estische plaats had bijna altijd een Estische en een Duitse naam. In de stempels treffen we steevast de Duitse naam aan, ook als het een weergave daarvan in cyrillische letters betreft. Dus Reval in plaats van Tallinn en Fellinn in plaats van Viljandi. Soms werd de naam een beetje gerussificeerd. Zoals we in afbeelding 15 zagen, werd Pernau in de stempels Pernov.
Verder is er in de stempels weinig terug te vinden van de pogingen om de Baltische provincies te russificeren. Afgezien dan van een wel heel sprekend voorbeeld: op 14 januari 1893 werd Dorpat, dat in Russische oren te Duits klonk, omgedoopt in Jurjev (afbeelding 17).
■ Afbeelding 17. Prentbriefkaart van Jurjev naar Tschorna (Estisch: Mustvee), verzonden 12 augustus 1910, aangekomen 13 augustus 1910
In 1870 werd de eerste spoorlijn in Estland geopend, de lijn van Baltischport (Estisch: Paldiski) over Reval naar Gatsjina in het gouvernement Sint-Petersburg. Treinen speelden al snel een belangrijke rol bij het postvervoer. Naast de reguliere post, die voor een groot deel per trein werd vervoerd, bestond de mogelijkheid een brief direct met de trein mee te geven. De brief kreeg dan een speciaal treinstempel. Die ‘postwagonstempels’ waren aanvankelijk rond; later kwamen ovale stempels in gebruik (afbeelding 18). De stempels van de stationspostkantoren hebben veel met de treinstempels gemeen (afbeelding 19).
■ Afbeelding 18. Prentbriefkaart met treinstempel Reval-Moiseküll, verzonden naar Kegel, 9 juli 1913. De Estische namen voor Moiseküll en Kegel zijn Mõisaküla en Keila
■ Afbeelding 19. Het stempel van het stationspostkantoor van Reval, op een brief naar Ampel (Estisch: Ambla), 5 mei 1914. In het stempel staat ‘Reval – Vokzal’ (Reval – station)
Er is vrij veel materiaal uit het tsaristische Estland bewaard gebleven. Zeker de enkel- en dubbelringstempels zijn gemakkelijk te krijgen. Materiaal van vóór 1860 is weer een stuk schaarser; vooral de puntstempels zijn moeilijk (en duur). Treinpost komen we ook niet dagelijks tegen.
 |
 |
|
 |