◄ Vorige pagina Dit artikel is verdeeld over zestien webpagina’s. Volgende pagina ►
Disclaimer |
Het tsaristische Letland, filatelistisch bekeken Er waren al stempels in de Zweedse tijd, rond 1700, maar voor de gemiddelde Letlandverzamelaar is een brief met zo'n stempel niet meer dan een mooie droom. Het eerste Russische stempel (Sint-Petersburg) kwam in gebruik in 1765; de eerste Letse stad met een eigen stempel was Riga in 1771. Deze eerste stempels waren langstempels (afbeelding 9). Later volgden andere typen: tweeregelige langstempels met de naam van de plaats en een datumaanduiding (afbeelding 10), soms in een kastje, en ook ronde stempels met plaatsnaam en datumaanduiding (afbeelding 11).  |
■ Afbeelding 9. Brief van Riga naar Pernau (het huidige Pärnu in Estland), 31 augustus 1792. Met langstempel RIGA
■ Afbeelding 10. Brief van Libau naar Pernau, 23 januari 1844. Twee totaal verschillende stempels. Voor Libau een tweeregelig langstempel met plaatsnaam en datum in cyrillische letters, voor Pernau een rondstempel met de Russische en de Duitse naam en een Russische datum in het midden
■ Afbeelding 11. Brief van Libau naar Schiedam, 14 oktober 1849. Stempel LIBAU met alleen de datum, geen jaartal. Dit stempel werd (bijna) uitsluitend gebruikt op internationale correspondentie
De plaatsnaam kon in Latijnse of in cyrillische (‘Russische’) letters zijn, of zelfs allebei (afbeelding 10). De stempelkleur was zwart, soms rood en een enkele keer blauw.
Met de introductie van de postzegels op 10 december 1857 kwamen eerst puntstempels met een nummercode in gebruik (afbeelding 12). Na 1860 werden ze vervangen door enkelringstempels met uitsluitend cyrillische letters (afbeelding 13). Vanaf 1903 werden deze weer vervangen door dubbelringstempels (afbeelding 14).
■ Afbeelding 12. Brief van Riga naar Libau, 6 oktober 1858. De postzegel is vernietigd met nummerstempel 38 van Riga
■ Afbeelding 13. Brief van het Evangelisch-Lutherse Consistorium in Mitau, ingekleed als dienstbevel namens de Tsaar aller Russen, en verzonden naar de dominee van Talsen (Lets: Talsi) op 17 maart 1899. Enkelringstempel van Mitau. Kerkbrieven, ook die van de lutherse kerk, werden als dienstpost beschouwd en konden portvrij worden verzonden
■ Afbeelding 14. Aangetekende brief van Rēzekne naar Bekschi (Lets: Bikava), 13 april 1913. Het dubbelringstempel draagt een Russische transcriptie van de Poolse naam Rzezyca
De plaatsen in Letland hadden bijna allemaal een Letse en een Duitse naam; die in Latgale ook nog eens een Poolse. In de stempels treffen we steevast de Duitse of de Poolse naam aan, ook als het een weergave daarvan in cyrillische letters betreft. Dus Mitau in plaats van Jelgava en Libau in plaats van Liepāja. Rēzekne in Latgale had wel een Duitse naam (Rositten), maar kreeg in de stempels de Poolse naam: Rzezyca (afbeelding 14).
Letse treinbrieven zijn een geliefd verzamelgebied. De postwagon-stempels waren aanvankelijk rond; later kwamen ovale stempels in gebruik (afbeelding 15).
■ Afbeelding 15. Berichtkaart met treinstempel Riga-Muravjevo, verzonden naar Riga op 27 augustus 1911. Muravjevo is het huidige Mažeikiai in Litouwen. Als aankomststempel een rolstempel Riga, 28 augustus 1911
Het is verwonderlijk hoeveel materiaal uit het tsaristische Letland bewaard is gebleven. Dit natuurlijk met enig voorbehoud. Materiaal tot 1860 is wel te krijgen, maar vaak prijzig. Wie geïnteresseerd is in de Letse puntstempels, zal veel geld én veel geduld moeten hebben. De enkel- en dubbelringstempels zijn gemakkelijk te krijgen en meestal niet al te duur. Treinpost is weer wat moeilijker. Post uit Latgale is veel schaarser dan post uit Lijfland en Koerland. Latgale was een agrarisch gebied; in Lijfland en Koerland werd handel gedreven.
 |
 |
|
 |