(Nederlandsch Maandblad voor Philatelie, juli/augustus en
september 1990)
◄ Vorige pagina Dit artikel is verdeeld over twintig webpagina’s. Volgende pagina ►
Disclaimer
|
De Duitse Orde
Litouwens aartsvijand was echter de Duitse Orde. Net als de Maltezer Orde en
de Tempeliers was de Duitse Orde in de tijd van de Kruistochten (1190)
gesticht als gewapende kloosterorde. De ridders van de Duitse Orde waren
vooral afkomstig uit handelssteden als Bremen en Lübeck; slechts mannen van
adellijke afkomst konden toetreden. Oorspronkelijk vochten ze in het Heilige
Land, maar in 1228 nodigde een Poolse bisschop de Duitse Orde uit te helpen
bij de bekering (en onderwerping, want dat kwam praktisch op hetzelfde neer)
van het toen nog heidense Pruisen.
Pruisen was een gebied ten zuidwesten van Litouwen, dat werd bewoond door een
volk dat verwant was aan de Litouwers. Het eigenlijke Pruisen is kleiner dan
de staat die later zo'n grote rol zou spelen in de Europese geschiedenis. Die
staat ontstond in 1618 door samenvoeging van Pruisen met Brandenburg. Pruisen
bestond uit een westelijk deel met de steden Danzig (nu Gdańsk) en
Thorn (Toruń) en een oostelijk
|
deel met de steden Königsberg (nu Kaliningrad, in de kleine Groot-Russische
enclave ten westen van Litouwen), Tilsit (nu Sovjetsk in hetzelfde gebied)
en Memel (nu het Litouwse Klaipėda). Het Oudpruisisch, een taal die
sterk op het Litouws leek, is dankzij de eeuwenlange Duitse overheersing intussen
uitgestorven.
In 1234 was de verovering van Pruisen voltooid en de Duitse Orde, die namens
de Paus het bestuur mocht voeren over het nieuw veroverde land, richtte zich
nu op Litouwen en de streken ten noorden daarvan. De Litouwers verdedigden
zich door forten te bouwen (het meest indrukwekkende is de burcht van Trakai
(afbeeldingen 1a en b), die uit de veertiende eeuw dateert) en
kozen een legeraanvoerder, die de titel aartshertog kreeg: Mindaugas
(regering: 1236-1263). Deze boekte wel enige successen, maar kon bijvoorbeeld
niet verhinderen dat de Duitse Orde langs de Litouwse kust optrok naar het
noorden en daar de wankelende Duitse heerschappij over een deel van wat nu
Letland is, herstelde. Mindaugas sloot in 1251 vrede met de Duitse Orde en
liet zich dopen. De Paus gaf toestemming voor Mindaugas’ kroning tot koning
van Litouwen. Mindaugas richtte zijn aandacht nu op het aan Litouwen grenzende
deel van Rusland, dat toen door de Tartaren werd overheerst.
|
■ Afbeelding 1a. De
burcht van Trakai, op een zegel van 12 juli 1923
|
Hij wist Litouwen in die richting uit te breiden, maar werd in 1263 vermoord
door landgenoten die het niet eens waren met zijn ‘toegeeflijke’ politiek
tegenover de Duitse Orde.
■ Afbeelding 1b. In de
afgelopen jaren werd de burcht van Trakai gerestaureerd. Hier zien we de
burcht op een envelop die in 1988 werd uitgegeven door de Litouwse PTT
|