17 januari 2011
WIKIPEDIA ALS INFORMATIEFILTER


De laatste anderhalf jaar schrijf ik regelmatig voor zowel de Nederlandstalige als de Engelstalige Wikipedia. Voor de Nederlandstalige versie heb ik inmiddels meer dan dertig artikelen geschreven over uiteenlopende onderwerpen als de Reichsabgabe, Manuel Ponce, Emile Seipgens, Johannes Bückler, William Sancroft en John’s Children. Aan de Engelse versie heb ik drie artikelen bijgedragen; het beste is naar mijn mening dat over Maarten Maartens. Daarmee houdt mijn bemoeienis nog niet op, want bij beide Wikipedia’s heb ik een aantal artikelen substantieel verbeterd. Dan heb ik ook nog wat kleine correcties uitgevoerd bij artikelen van de Duitse en de Franse Wikipedia, en niet te vergeten: ik heb een illustratie geleverd voor de Limburgse versie!
Wikipedia is een collectief project, dus af en toe maak je mee dat anderen jouw bijdrage dan weer gaan bewerken op een manier waar je niet zo blij mee bent. Andere keren brengen ze echte verbeteringen aan. Waarschijnlijk is ook niet iedereen gelukkig met de correcties die ik aanbreng. It’s all in the game.

Ik heb het gevoel dat ik met Wikipedia een groter publiek bereik dan ik ooit heb gedaan, maar ook dat mijn bescheiden bijdragen bepalend zijn voor de manier waarop anderen tegen het onderwerp gaan aankijken. Dat laatste is best griezelig. Ik zal duidelijk proberen te maken wat ik bedoel.

Een van de artikelen die ik heb opgeknapt, was een wel erg kort-door-de-bocht stukje over Eric Burdon. Voor de niet-ingewijden: dat was de zanger van The Animals, een van de bekendste popgroepen uit de jaren zestig. Ook na die tijd heeft hij een paar verdienstelijke dingen gedaan. Het bewuste stukje telde 277 woorden. Er is veel meer over de man te vertellen; na mijn aanvullingen telde het 1324 woorden. Die aanvullingen haalde ik voor een groot deel uit de Engelse Wikipedia, maar ook her en der van het internet en uit een boekje bij de cd Eric Burdon Declares "War", want die heb ik toevallig.
De goede man is driemaal getrouwd. De eerste twee huwelijken zijn redelijk gedocumenteerd. Van zijn derde vrouw vermeldt de Engelse Wikipedia drie dingen:
  1. Ze heet Marianna Proestou.
  2. Ze treedt ook op als Burdons manager.
  3. Ze is een keer onder een vrachtwagen gekomen en daarbij gewond geraakt.

Dat laatste lijkt me nogal wiedes. Daar kun je ook beter niet onder gaan liggen. Dat feitje heb ik niet opgenomen. Dat ze zijn manager is, is wel interessant. Maar ik had graag nog twee dingen willen vermelden die in de Engelse Wikipedia niet staan:
  1. Wanneer zijn ze precies getrouwd?
  2. De naam Marianna Proestou klinkt Grieks. Bovendien komt Eric Burdon nogal eens in Griekenland en heeft hij daar zelfs een cd opgenomen. Zou ze een Griekse zijn?

Dus ik google op de combinatie ‘“Marianna Proestou” “Eric Burdon” married’. Dat levert een veelbelovend aantal van rond 250 ‘hits’ op.
Precies één webpagina daarvan is relevant. Daar kun je zelfs een kopie krijgen van de huwelijksakte van Burdon en Proestou. Precies wat ik zoek! Alleen blijk je daarvoor te moeten betalen: $ 19.95. Zo ver gaat mijn liefde voor Wikipedia nu ook weer niet.
Een groot deel van de rest bestaat uit pagina’s van Burdons fansite, blogs en Facebook-pagina’s. Nergens staat wat ik wil weten. Wel vertelt een fan ergens dat Marianna Proestou inderdaad een Griekse is, maar de uitspraak van een fan kan ik niet als bron gebruiken. Interessant is verder dat Proestou niet alleen optreedt als Burdons manager, maar ook als zijn fotograaf. Heel veel foto’s op die websites zijn door haar genomen.
Op veel pagina’s komt het trefwoord ‘married’ niet eens voor. Dat is een eigenaardigheid van Google. Google lijkt te denken dat je liever irrelevante resultaten hebt dan helemaal geen resultaten. Ik denk er toch anders over; daarom irriteert Google mij weleens.

Maar wat vind ik op het grootste deel van de websites die in de zoekresultaten opduiken? Twee feitjes: 1. Proestou is Burdons manager. 2. Ze heeft onder een vrachtwagen gelegen. Waar zouden al die websites dat nu vandaan hebben?
Dus noodgedwongen heb ik me in mijn aanvullingen beperkt tot de naam van zijn derde vrouw en het feit dat ze als zijn manager optreedt.

Zo zie je hoe Wikipedia in de praktijk werkt. Eerst was er een hoop informatie. Toen was er een Wikipedia-artikel, gebaseerd op die hoop informatie. En daarna is er een hoop informatie die zich op zijn beurt baseert op het Wikipedia-artikel, dat gekopieerd wordt en gekopieerd en gekopieerd. Ik heb ook de indruk, maar ik kan het niet bewijzen, dat veel van de oorspronkelijke informatie ook wordt ‘overschreven’ door de informatie uit het bijbehorende Wikipedia-artikel. Dat gaat steeds meer fungeren als enige informatiebron.
En dat is jammer, want Wikipedia is mensenwerk. Er zitten fouten in. Niet alleen in de Nederlandse versie, die door sommige mensen, vooral zelfbenoemde specialisten, niet serieus wordt genomen, maar ook in de beter aangeschreven Engelse en Duitse versies. Ja, ik kan dat bewijzen. En ja, ik haal er weleens een foutje uit, maar ik heb niet overal tijd en energie voor. Maar bovendien: je kunt in een Wikipedia-artikel nooit uitputtend zijn. Je maakt een keus uit de aanwezige informatie. Het is jammer als het informatie-aanbod daarna beperkt wordt tot die keus die je hebt gemaakt. Ik heb echter sterk de indruk dat het wel zo is. Zo wordt Wikipedia niet alleen een bron van informatie, maar ook een informatiefilter.


Sijtze Reurich

♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦